Do iSANS, zostały poufnie dostarczone dane o liczbie ofiar i odniesionych przez nie obrażeniach podczas represji dokonywanych przez siły bezpieczeństwa oraz w ośrodkach dla zatrzymanych od dnia 9 do 13 sierpnia. W dokumencie są dane o 347 pacjentach. Poprosiliśmy niezależnego eksperta z dziedziny medycyny i prawa, z doświadczeniem pracy nad kryzysami, aby z zachowaniem anonimowości skomentował otrzymane dane.
Duża część urazów i ran ofiar była najwyraźniej wynikiem przemocy fizycznej ze strony funkcjonariuszy organów ścigania z użyciem pałek i innych środków specjalnych. Druga grupa urazów i ran była najwyraźniej spowodowana użyciem broni palnej, najwyraźniej z gumowymi kulami, podczas rozpraszania protestów. Trzecia grupa obrażeń wydaje się, że jest spowodowana użyciem granatów świetlno-hukowych i minowo-wybuchowych, w wyniku czego doszło do obrażeń różnych części ciała. Po czwarte, prawdopodobne użycie gazu doprowadziło do oparzeń chemicznych oczu i toksycznego wpływu na organizm gazów, oparów, dymu. Ostatnią grupą pacjentów są osoby cierpiące na choroby przewlekłe, w tym nadciśnienie tętnicze, cukrzycę i padaczkę, których stan zdrowia uległ pogorszeniu w wyniku zbyt późnego udzielenia pomocy medycznej, w tym w ośrodkach tymczasowego zatrzymania.
Krótka ocena działań białoruskich sił bezpieczeństwa przeciwko demonstrantom w Mińsku w dniach 9-13 sierpnia 2020 roku.
Oceny dokonano na podstawie analizy diagnoz stanu osób dostarczonych do placówek medycznych w Mińsku przez pogotowie ratunkowe podczas manifestacji ulicznych w dniach od 9 do 13 sierpnia 2020.
Źródło: Lista osób, które zwróciły się o pomoc medyczną w związku z manifestacjami ulicznymi od 9 do 13 sierpnia 2020.
18 sierpnia 2020 r.
Krótki przegląd otrzymanych danych
Dokument składa się z kilku tabel z podanymi datami dostarczenia pacjentów przez karetki do placówek medycznych lub datą ich samodzielnego zgłoszenia się; dane zawierają imiona, imię ojca i nazwisko, płeć; czas i miejsce świadczenia opieki medycznej, obywatelstwo, adres zamieszkania na Białorusi. Następnie są informacje o wstępnej diagnozie postawionej przez załogę karetki pogotowia; nazwa placówki medycznej, do której pacjent został dostarczony w celu zapewnienia opieki oraz diagnozę postawioną w placówce medycznej na podstawie wyników badań.
- W sumie dokument zawiera dane dotyczące 347 pacjentów, w tym:
- 80 osób, które zostały dostarczone lub zgłosiły się same do godz. 20:30 w dniu 9 sierpnia 2020 r.;
- 17 osób, które zostały dostarczone lub zgłosiły się same do godz. 8:00 w dniu 10 sierpnia 2020 r.;
- 4 osoby, które zostały dostarczone lub zgłosiły się same do godzinie 15:00 w dniu 10 sierpnia 2020 r.;
- 94 osoby, które zostały dostarczone lub zgłosiły się same do godz. 20:00 w dniu 10 sierpnia 2020 r.;
- 80 osób, które zostały dostarczone lub zgłosiły się same do godz. 6:00 rano w dniu 11 sierpnia 2020 r.;
- 69 osób, które zostały dostarczone lub zgłosiły się same do godz. 6:00 rano w dniu 12 sierpnia 2020 r.;
- 3 osoby, które zostały dostarczone lub zgłosiły się same do godz. 6:00 rano w dniu 13 sierpnia 2020 r.
Wśród pacjentów było 29 kobiet i 318 mężczyzn. Najmłodszy pacjent miał 16 lat, a najstarszy 74 lata. Wiek niektórych pacjentów nie został podany. Wśród osób zapisanych jest jeden milicjant (z rozpoznaniem zwichnięcia nadgarstka), pozostałe 346 osób to cywile.
Duża część pacjentów została zebrana przez załogi karetek pogotowia z ulic, gdzie odbywały się wiece protestacyjne, w tym z ulicy Nemiga i sąsiednich ulic, prospektu Pobieditieliej, prospektu Maszerowa, okolic obelisku „Minsk – gorod gieroj”, ulic Gwardiejskiej, Kal’waryjskiej, Gribojedowa, Pritickogo i innych w rejonie stacji metra Puszkinskaja, prospektu Niezawisimosti i rejonu stacji metra Gruszewka i innych. W niewielkiej liczbie przypadków są wskazane dzielnice mieszkalne bardziej oddalone od centrum miasta.
W 30 przypadkach miejscem, do którego wezwano karetkę pogotowia były biura spraw wewnętrznych lub tymczasowe ośrodki zatrzymania, w tym Centrum Izolacji Przestępców w pierwszym pierieułku Okrestina 36 (17 przypadków), posterunku policji w dzielnicy Lenina (7 przypadków), posterunek policji okręgu w dzielnicy 1 Maja (4 przypadki), posterunek policji w dzielnicy Centrum (2 przypadki). W ponad połowie przypadków lokalizacja instytucji spraw wewnętrznych nie jest określona.
Diagnozy można podzielić na następujące podstawowe typy:
- śmierć przed przybyciem załogi karetki pogotowia, o godz. 22:35 w dniu 10 sierpnia 2020 r., Plac Prityckogo (jeden przypadek);
- rany postrzałowe (od kul): rany głowy i różnych części ciała i kończyn (w tym klatki piersiowej, barku, przedramienia, biodra, goleni, stopy, pośladków, brzucha, w tym przelotowa postrzałowa rana brzucha z perforacją jelita cienkiego, rany ślepe) – dziesiątki przypadków;
- otwarte urazy klatki piersiowej, przelotowa rana klatki piersiowej;
- przelotowy uraz klatki piersiowej z uszkodzeniem prawego i środkowego pnia oskrzeli, co spowodowało wewnętrzne krwawienie do płuc;
- rany odłamkowe dotyczące różnych części ciała, w tym twarzy, szyi, nadgarstka, przedramienia, biodra, stawu kolanowego, goleni, okolicy pachwiny, dolnej części tułowia, brzucha, pośladków, w tym przelotowe rany spowodowane odłamkami i wiele ran odłamkowych – dziesiątki przypadków;
- obrażenia i rany różnych części ciała spowodowane wybuchami (eksplozjami), w tym uszkodzenia rozmaitych tkanek miękkich – dziesiątki przypadków;
- otwarta odma płucna (pneumothorax) (powietrze wydostaje się do klatki piersiowej);
- rany szarpane różnych części ciała i kończyn, w tym rany skalpowane) – dziesiątki przypadków;
- rany cięte i kłute różnych części ciała i kończyn, w tym wielokrotne) – dziesiątki przypadków;
- oparzenia termiczne (od płomieni) kończyn górnych i dolnych, brzucha – kilka przypadków;
- oparzenia chemiczne oczu – kilka przypadków;
- uszkodzenia uszu (od ciśnienia powietrza) – kilka przypadków;
- pęknięcie błony bębenkowej;
- krwawienie z uszu;
- stan po doznaniu szoku od porażenia prądem elektrycznym;
- stan po toksycznym działaniu gazów, oparów, dymu – kilka przypadków;
- urazowe uszkodzenie mózgu o różnym nasileniu (w tym zamknięte i otwarte) – kilkadziesiąt przypadków;
- wstrząs mózgu; krwotoczne stłuczenie mózgu – dziesiątki przypadków;
- pourazowy krwotok podpajęczynkowy (SAC) mózgu z powstaniem krwiaka, w tym ostrego krwiaka – kilka przypadków;
- krwiaki pod oczami – kilka przypadków;
- uszkodzenie ciała powodujące wlot powietrza do wewnątrz czaszki;
- złamania różnych kości głowy i twarzy (podstawa czaszki, łuk czaszki, kość policzkowa, górna szczęka, szczęka, tył nosa, głowa, obszar czołowo-ciemieniowy, obszar skroniowy, w tym otwarte urazowe złamanie kości policzkowej) – dziesiątki przypadków;
- złamania kończyn górnych i dolnych (zamknięte i otwarte, w tym z odłamkami i przemieszczeniem się kości), złamania żeber – dziesiątki przypadków;
- złamanie kompresyjne kręgosłupa;
- zwichnięcia stawów, uszkodzenie torebek stawowych i przemieszczenie torebek i wiązadeł stawowych z różnych stawów; uszkodzenie kręgosłupa szyjnego; uszkodzenia i urazy stawów kończyn powodujące ich krwawienie;
- tępy uraz brzucha;
- krwiaki podskórne, siniaki różnych części ciała, w tym głowy i kończyn; rozległe krwiaki międzytkankowe, przekrwienia liniowe, w tym z obrzękiem i trwałym nabiegnięciem krwią regionów pośladkowych, obszarów lędźwiowych, tyłu uda, szyi, tylnej i bocznej części klatki piersiowej; tylnej części ramion, tylnej części stawów łokciowych – dziesiątki przypadków;
- siniaki, posiniaczone rany, posiniaczone otarcia różnych części ciała, głowy i kończyn – kilkadziesiąt przypadków;
- nadciśnienie tętnicze, udar – kilka przypadków;
- cukrzyca, w tym hipoglikemia (osoba zatrzymana w ośrodku na 1 pierieułku Okriestina 36);
- konwulsyjne napady padaczkowe – kilka przypadków.
Zdecydowana większość diagnozowanych pacjentów odniosła wiele urazów.
Ocena otrzymanych danych
Przede wszystkim ważne jest, aby zrozumieć, że tych 346 osób (nie biorąc pod uwagę funkcjonariusza milicji, który znalazł się na tej liście) to nie wszystkie ofiary działań organów ścigania podczas akcji protestacyjnych w Mińsku w dniach 9-13 sierpnia 2020 roku. Można powiedzieć, że są to najcięższe przypadki, które zostały uwzględnione w sprawozdaniu. Według danych na poranek dnia 17 sierpnia już ponad 700 osób złożyło skargi na nielegalne działania funkcjonariuszy organów ścigania.
Niektórzy poszkodowani prawdopodobnie (jeszcze) nie zwrócili się do lekarzy o pomoc ani też nie złożyli skarg na działalność milicji. Ponadto w momencie pisania tego tekstu jeszcze nie wszyscy zatrzymani zostali zwolnieni z aresztu tymczasowego, a to właśnie wśród nich prawdopodobnie było również wiele ofiar.
Białoruskie organizacje zajmujące się ochroną praw człowieka w tych dniach dokumentują nielegalne działania organów ścigania; ich pełny obraz będzie dostępny później. Liczne są świadectwa w mediach i mediach społecznościowych osób, które dotknęła przemoc ze strony organów ścigania podczas protestów i w miejscach tymczasowego zatrzymania lub też, które były świadkami takiej przemocy.
Liczne są także zdjęcia i filmy, które będą wykorzystywane w bardziej szczegółowych raportach i dochodzeniach. Szacunki zawarte w niniejszym dokumencie mają charakter wstępny i opierają się wyłącznie na analizie świadectw za okres od 9 do 13 sierpnia.
Należy wziąć pod uwagę fakt, że akcje protestacyjne miały miejsce w kilkudziesięciu miejscowościach na Białorusi, a więc dla pełnego obrazu konieczne jest przeanalizowanie danych z całego kraju.
Aby ocenić działania funkcjonariuszy organów ścigania, należy podkreślić, że według licznych i udokumentowanych świadectw protesty były w większości pokojowe i nie towarzyszyły im akty przemocy, podpalenia, próby zajęcia budynków ani inne brutalne działania. Starcia z siłami bezpieczeństwa nie były celem protestujących, były sporadyczne i miały miejsce w odpowiedzi na nieuzasadnione użycie siły przez organy ścigania. Brutalna reakcja funkcjonariuszy organów ścigania była całkowicie niezwiązana z działaniami zdecydowanej większości demonstrantów ani nimi niesprowokowana; była oczywiście nieproporcjonalna w stosunku do potrzeb i miała na celu zastraszenie i ukaranie demonstrantów i innych osób.
Analiza urazów i ran wymienionych w sprawozdaniu wyraźnie wskazuje, że były one wynikiem nielegalnych, nieproporcjonalnych i brutalnych działań organów ścigania podczas rozpraszania akcji protestacyjnych, podczas zatrzymywania ich uczestników i osób postronnych, ich transportu i podczas ich więzienia w ośrodkach zatrzymania.
Znaczna część urazów i ran, które odniosły ofiary przemocy była oczywiście wynikiem przemocy fizycznej ze strony funkcjonariuszy organów ścigania, które zostały zadane pałkami i innymi specjalnymi środkami przymusu bezpośredniego (urazy mózgu, wstrząs mózgu, krwotoki pod oponami mózgu, złamania czaszki, złamania kończyn, uszkodzenie stawów, siniaki, krwiaki itp.). Liczne obrażenia tego typu u kilkudziesięciu pacjentów wskazują, że ludzie, którzy byli pod pełną kontrolą funkcjonariuszy organów ścigania i nie stanowili żadnego zagrożenia, byli narażeni na powtarzające się i systematyczne akty przemocy (z reguły każdy zatrzymany był atakowany przez grupę funkcjonariuszy organów ścigania). Powtarzające się urazy w postaci krwiaka i ich obecność na całym ciele ofiar dodatkowo wskazują na użycie pałek i to, że nie są to urazy wynikające z przypadkowych uderzeń czy upadków. Nie ma wątpliwości, że te czyny te, bicie protestujących, miały charakter działań patologicznych: okrutnych i wręcz sadystycznych.
Druga grupa urazów i ran była najwyraźniej spowodowana użyciem broni palnej podczas rozproszenia protestów, najprawdopodobniej z gumowymi kulami. U kilkudziesięciu osób zdiagnozowano rany postrzałowe głowy i różnych części ciała i kończyn, w tym przelotowe urazy klatki piersiowej i brzucha.
Trzecia grupa obrażeń została spowodowana najpewniej użyciem granatów hukowych, które doprowadziły do wystąpienia obrażeń i urazów różnych części ciała, w tym uszkodzeń tkanek miękkich, ran spowodowanych odłamkami itp.
Po czwarte, prawdopodobnie to użycie gazu doprowadziło u wielu pacjentów do oparzeń chemicznych oczu i toksycznego wpływu na organizm gazów, oparów i dymu.
Ostatnią grupą pacjentów są osoby cierpiące na choroby przewlekłe, w tym nadciśnienie tętnicze, cukrzycę i padaczkę, których stan zdrowia pogorszył się z powodu późnego udzielenia koniecznej pomocy medycznej, między innymi w tymczasowych ośrodkach zatrzymania.
Liczne i udokumentowane dowody, w tym przedmioty, a także oświadczenia urzędników potwierdzają masowe użycie broni palnej przez funkcjonariuszy organów ścigania. Używano broni na kule gumowe, ślepych nabojów, granatów hukowych i granatów z gazem łzawiącym.
Wnioski
Biorąc pod uwagę wszystkie posiadane dane, można śmiało stwierdzić, że działania funkcjonariuszy organów ścigania podczas akcji protestacyjnych, przetrzymywania i transportu ich uczestników oraz podczas ich pobytu w miejscach tymczasowego zatrzymania nie tylko nie były uzasadnione zachowaniem się protestujących, lecz wręcz przeciwnie: były nieproporcjonalne i z pewnością miały charakter tortur oraz okrutnego i nieludzkiego traktowania. Nie ma co do tego żadnych wątpliwości. Działania te były prowadzone w sposób systematyczny i powszechny, zagrażając zdrowiu i życiu setek osób. Wydaje się, że wiele ofiar doznało znacznego i trwałego uszczerbku na zdrowiu. Co najmniej jedna osoba została zabita przez organy ścigania; w tej chwili wiemy o dwóch kolejnych ofiarach.
Takie działania funkcjonariuszy organów ścigania są z pewnością nie tylko bezprawne i nielegalne. Powinny być, zgodnie z prawem międzynarodowym i prawem Republiki Białorusi, również kwalifikowane jako przestępstwa. Ci którzy wydawali rozkazy przeprowadzenia tych działań i wykonawcy tych rozkazów, muszą zostać postawieni przed sądem.
Tłumaczenie: Hubert Łaszkiewicz
Źródło: iSANS
Zdjęcia: tut.by, svaboda.org/Uladz Hrydzin
